Đắk Lắk: Lời giải cho bài toán Giống Thoái hóa và nhiễm bệnh từ mô hình Sản xuất giống khoai lang Nhật Bản bằng công nghệ mô

Ngày 05/12/2025 Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đắk Lắk phối hợp với Công ty CP TCBiotech Toàn Cầu tổ chức hội thảo đầu bờ nhằm đánh giá mô hình Sản xuất giống khoai lang Nhật bản bằng công nghệ nuôi cấy mô triển khai tại xã Đắk Phơi cho một hộ tham gia với diện tích 1,5 sào. Tại hội thảo đánh giá mô hình, các đại biểu và bà con nông dân đã đánh giá đây là bước đột phá quan trọng để xây dựng vùng nguyên liệu bền vững.

Trong những năm gần đây, cây khoai lang (đặc biệt là khoai lang Nhật) đã trở thành cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nông dân Đắk Lắk. Tuy nhiên, tập quán canh tác truyền thống đang bộc lộ nhiều hạn chế nghiêm trọng, sử dụng giống trôi nổi, đa phần nông dân sử dụng dây giống từ vụ trước hoặc mua trôi nổi trên thị trường không rõ nguồn gốc, phụ thuộc vào các tỉnh lân cận khác. Thoái hóa giống việc nhân giống vô tính qua nhiều thế hệ (cắt dây trồng lại) dẫn đến hiện tượng thoái hóa, tích lũy mầm bệnh (đặc biệt là virus héo xanh) Năng suất giảm sút cây giống không đạt chuẩn khiến năng suất không ổn định, củ không đồng đều, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập và khả năng xuất khẩu

Trước thực trạng đó, việc xây dựng mô hình sản xuất giống khoai lang Nhật bản bằng công nghệ nuôi cấy mô là yêu cầu cấp thiết để "trẻ hóa" nguồn giống và vực dậy năng suất.

Các đại biểu tham dự hội thảo kiểm tra thực tế sinh trưởng của giống khoai lang nuôi cấy mô tại mô hình triển khai ở xã Đắk Phơi, Đắk Lắk

Tại buổi hội thảo đánh giá mô hình vừa diễn ra, các đại biểu và bà con nông dân đã trực tiếp tham quan thực địa và ghi nhận những ưu điểm vượt trội của giống khoai lang nuôi cấy mô so với giống truyền thống

Cây giống được sản xuất trong phòng thí nghiệm sạch hoàn toàn các loại virus và bệnh hại nguy hiểm ngay từ đầu, độ đồng đều cao, ruộng khoai phát triển đồng loạt, tỷ lệ sống cao, hạn chế tình trạng cây chết dây hay còi cọc, chất lượng củ thương phẩm, củ khoai thu hoạch có mẫu mã đẹp, kích thước đồng đều, đáp ứng tốt các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường xuất khẩu.

Cán bộ kỹ thuật trao đổi các đặc tính kỹ thuật thực tế trên ruộng mô hình

Hội thảo thống nhất nhận định: Đây là tiền đề vững chắc để Đắk Lắk chủ động nguồn giống tại chỗ, giảm phụ thuộc vào nguồn giống nhập từ các tỉnh khác, tiến tới xây dựng các vùng nguyên liệu tập trung quy mô lớn với chất lượng được kiểm soát chặt chẽ.

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Ông Đinh Văn Đang - Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đắk Lắk nhấn mạnh vai trò then chốt của công nghệ sinh học và đặc biệt là sự phối hợp đa phương để mô hình thực sự đi vào đời sống.

"Thành công của mô hình hôm nay không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà là kết quả của mối liên kết chặt chẽ giữa 'Nhà nước - Doanh nghiệp - Nhà nông'. Trong bối cảnh hiện nay nhu cầu trồng khoai lang tại địa phương rất lớn. Do đó, Trung tâm đã chủ động tham mưu Sở Nông nghiệp và Môi trường, phối hợp các viện nghiên cứu và doanh nghiệp triển khai mô hình sản xuất giống khoai lang nuôi cấy mô. Đây là phương pháp mang lại năng suất cao, khả năng kháng bệnh tốt. Sắp tới, chúng tôi sẽ mở các chương trình đào tạo để hỗ trợ bà con có thêm kiến thức về giống khoai lang nuôi cấy mô, áp dụng vào các vụ mùa tiếp theo. Để mở rộng vùng nguyên liệu sạch bệnh và bền vững, tôi đề nghị cần xác định rõ vai trò và trách nhiệm của các bên: Đối với Trung tâm Khuyến nông tỉnh: Chúng tôi sẽ tiếp tục giữ vai trò đầu mối, tham mưu các chính sách hỗ trợ và định hướng quy hoạch vùng sản xuất giống công nghệ cao, đảm bảo việc chuyển giao tiến bộ kỹ thuật diễn ra đồng bộ, đối với Khuyến nông khu vực Lắk và Chính quyền địa phương cần sát sao hơn nữa trong công tác chỉ đạo sản xuất; tạo điều kiện thuận lợi về đất đai, cơ chế để nhân rộng mô hình; thường xuyên theo dõi, giám sát để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho người dân, công ty CP TCBiotech Toàn Cầu: Đánh giá cao nỗ lực của doanh nghiệp trong việc đầu tư công nghệ và đưa nguồn giống sạch bệnh về địa phương. Đề nghị công ty tiếp tục đồng hành, đảm bảo nguồn cung giống ổn định, chất lượng cao và có cơ chế bao tiêu hoặc hỗ trợ đầu ra cho bà con và quan trọng nhất là bà con Nông dân, bà con là chủ thể trực tiếp quyết định thắng lợi của mùa vụ, tôi mong muốn bà con thay đổi tư duy canh tác cũ, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật mà cán bộ khuyến nông và công ty đã hướng dẫn để giữ vững chất lượng nông sản địa phương.

Ông Đinh Văn Đang, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đắk Lắk phát biểu đánh giá và chia sẻ những định hướng triển khai mô hình tại hội thảo.

Ông Nguyễn Đình Vinh, hộ dân đã trồng thử nghiệm giống khoai lang mô, chia sẻ
Sau 60 ngày triển khai thực hiện mô hình. Bước đầu bản thân nhận định đây là một trong những giống phù hợp với thổ nhưỡng của địa phương, cây sinh trưởng và phát triển tốt, kháng bệnh tốt và gia đình sẽ tiếp tục triển khai mở rộng diện tích sản xuất trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Đình Vinh, hộ dân tham gia trồng thử nghiệm giống khoai lang nuôi cấy mô

Sự thành công của hội thảo và mô hình trồng khoai lang giống Nhật Bản từ nuôi cấy mô đã mở ra hướng đi mới đầy triển vọng. Với sự vào cuộc quyết liệt của hệ thống khuyến nông, sự đồng hành của doanh nghiệp Công ty CP TCBiotech Toàn Cầu và sự ủng hộ của chính quyền cùng người dân, hứa hẹn những mùa vàng bội thu cho nông dân Đắk Lắk.

 Nguyễn Duy Tuệ - Nhân viên

Trạm Khuyến nông khu vực Lắk